برچسب: ضدعفونی کننده

 مبانی ضدعفونی و استریل

 مبانی ﮔﻨﺪﺯﺩﺍﻳﻲ

وجود میکروب‌های بیماری‌زا در محیط زندگی ، قدرت و تکثیر و انتقال آنها از فرد بیمار یا سطح آلوده به شخص سالم و توانایی آلوده نمودن سایر سطوح ، جامعه بهداشتی را برآن داشت تا با این دشمنان نامرئی انسان مقابله نمایند و درصدد کشف راه‌های مبارزه برآیند. ازجمله مهم­ترین اقدامات و راه‌حل‌ها در این خصوص گندزدایی می‌باشد که شامل استفاده از روش‌های فیزیکی یا شیمیایی به منظور کم کردن بار میکروبی در محیط یا ابزار بی‌جان می‌باشد. استفاده از گندزداها برای تأمین سلامتی بسیار ضروری است و از عوامل مهم پیشگیری از بیماری‌ها بخصوص، بیماری‌های مسری می‌باشد. همچنین ضدعفونی افراد به ویژه ضدعفونی دست‌ها از دیگر اقدامات مهم جهت کنترل بیماری­ها می‌باشد.

 

ﺗﻌﺎﺭﻳﻒ ﻭ ﺍﺻﻄﻼﺣﺎﺕ عفونت‌زدایی

ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﻭﺭﻭﺩ ﺑﻪ ﺑﺤﺚ عفونت‌زدایی ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻭ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﺑـﻪ ﺫﻛـﺮ ﺑﺮﺧـﻲ ﺍﺯ ﺍﺻـﻄﻼﺣﺎﺕ ﺭﺍﻳـﺞ ﺩﺭ ﺍﻳـﻦ ﺯﻣﻴﻨـﻪ ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﻳﻢ ﺗﺎ ﺿﻤﻦ ﺩﺭﻙ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻭ به‌کارگیری روش‌ها ﺍﺯ ﺍﺻﻄﻼﺣﺎﺕ، برداشت‌های ﻧﺎﻫﻤﮕﻮﻥ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ.

ﭘﺎﻙ ﻛﺮﺩﻥ: (Cleaning) ﻳﻌﻨﻲ ﺯﺩﻭﺩﻥ آلودگی­های مانند خون و ترشحات بدنی ﻳﺎ ﻣﻮﺍﺩ ﻗﺎﺑﻞ ﺭﻭﻳﺖ ﺑﺎ ﺁﺏ.

سترون‌سازی یا استریلیزاسیون: (Sterilization) ﻳﻌﻨﻲ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ روش‌های ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ (مثل اتوکلاو و…) ﻳﺎ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ (مواد گندزدا) ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﺑـــﺮﺩﻥ ﻭ ﺗﺨﺮﻳـﺐ ﻛﻠﻴـﻪ ﺍﺷﻜﺎﻝ میکروبی ازجمله ﺍﺳﭙﻮﺭﻫﺎ.

ﻣﺎﺩﻩ ﮔﻨﺪﺯﺩﺍ (Disinfectant) ماده‌ای ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻛﻢ ﻛﺮﺩﻥ ﺑﺎﺭ ﻣﻴﻜﺮﻭﺑﻲ ﺍﺯ ﺭﻭﻱ ﺳـﻄﻮﺡ بی­جان ﺑﻜﺎﺭ ﺑـﺮﺩﻩ می‌شود.

آنتی‌سپتیک (Antiseptic ) ماده‌ای ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﺯﺩﺍﺭﻧﺪﻩ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ میکروب‌ها ﺍﺯ ﺭﻭﻱ سطوح جاندار و ﺯﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ.

ﺩﺗﺮﺟﻨﺖ (Detergent) ماده‌ای ﺍﺳﺖ که ﺁﻟﻮﺩﮔﻲ­ها را پاک می‌کند و به عبارتی یک شوینده است.

جرمی­ساید (Germicide): میکروب­ کُش،      ﺑﺎﻛﺘﺮی­ساید (Bactericide): باکتری­ کُش،

ﻭﻳﺮﻳــﺴاید (Viricide): ویروس­ کُش،           ﻓﻮﻧﮋی­ساید (Fungicide): قارچ­ کُش،

ﺍﺳﭙﻮﺭساید (Sporicide): اسپورکُش

ﺍﺻﻄﻼﺡ ﺩﺋﻮﺩﻭﺭﺍﻧﺖ (Deodorant) ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻮﺍﺩ خنثی‌کننده ﺑﻮﻫـﺎﻱ ﺑـﺪ ﻭ Bleach ﺑـﺮﺍﻱ ﻣـﻮﺍﺩ رنگ‌بر ﺑﻜـﺎﺭ ﺑـﺮﺩﻩ می‌شوند.

 

روش‌های عفونت‌زدایی

ﺍﻧﻮﺍﻉ روش‌های متداول عفونت‌زدایی، ﺍﻋﻢ ﺍﺯ روش‌های استریل سازی ﻳﺎ ﮔﻨﺪﺯﺩﺍﻳﻲ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ:

  • ﺣﺮﺍﺭﺕ ﺧﺸﻚ (ﻓﻮﺭ )
  • ﺣﺮﺍﺭﺕ ﻣﺮﻃﻮﺏ (ﺍﺗﻮﻛﻼﻭ)
  • ﻣﻮﺍﺩ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ استریل­ﻛﻨﻨﺪﻩ
  • ﻣﻮﺍﺩ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﮔﻨﺪﺯﺩﺍ

روش‌های استریل ﺳﺎﺯﻱ

ﺣﺮﺍﺭﺕ ﺧﺸﻚ ﻳﺎ ﻓﻮﺭ

ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻓﻮﺭ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﻳﻚ ﺍﺟﺎﻕ ﻭ ﻳﻚ ﺍﺗﺎﻗﻚ ﻋﺎﻳﻖ ﻛﺎﺭﻱ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺑﺮﻕ ﮔﺮﻡ می‌شود. ﺩﺭ ﺍﻳـﻦ ﺩﺳـﺘﮕﺎﻩ ﺩﺭ 160 ﺩﺭﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲ ﮔﺮﺍﺩ ﺩﺭ ﻣﺪﺕ ۲ ﺳﺎﻋﺖ، ۱۷۱ ﺩﺭﺟﻪ سانتی‌گراد ﺩﺭ ﻣﺪﺕ ۱ ﺳﺎﻋﺖ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﺍﺳﺘﺮﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. ﺑﺎ ﻓﻮﺭ ﻣﻲﺗﻮﺍن ﺭﻭﻏﻦﻫﺎ، ﭘﻮﺩﺭﻫﺎ، ﺳﻮﺯﻥﻫﺎ، ﺗﻴﻎ، ﻗﻴﭽﻲ، ﻧﻮﻙ ﺍﻟﻜﺘﺮﻭﻛﻮﺗﺮ، ﺩﺭﻳﻞﻫﺎ، ﻓﺮﺯﻫـﺎ، ﻣﺘـﻪ ﻫﺎ، ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎﻱ شیشه‌ای ﻭ آیینه‌ها ﺭﺍ استریل کرد.

ﺣﺮﺍﺭﺕ ﻣﺮﻃﻮﺏ (ﺍﺗﻮﻛﻼﻭ )

ﺣﺮﺍﺭﺕ ﻣﺮﻃﻮﺏ ﻫﻨﻮﺯ، ﻣﻮﺛﺮﺗﺮﻳﻦ، متداول‌ترین، قابل‌اعتمادترین ﻭ کم‌هزینه‌ترین ﺭﻭﺵ ﺑـﺮﺍﻱ استریل‌سازی ﺍﺳـﺖ. ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ، ﺩﻣﺎ ۱۲۱ ﺗﺎ 134 ﺩﺭﺟﻪ سانتی‌گراد ﺍﺳﺖ ﻭ ﺯﻣﺎﻥ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧـﻮﻉ ﺩﺳـﺘﮕﺎﻩ ۴ ﺗـﺎ 30 ﺩﻗﻴﻘـﻪ ﻣﺘﻔـﺎﻭﺕ لحاظ می­شود. ﺍﺗﻮﻛﻼﻭ ﺑﺮﺍﻱ استریل ﻛﺮﺩﻥ ﻟﻮﺍﺯﻡ ﺟﺮﺍﺣﻲ ﻓﻠﺰﻱ، شیشه‌ها، ﻣﺎﻳﻌﺎﺕ ﻭ ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮﺍﺩ ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ ﺑﻜﺎﺭ می‌رود.

 

ﻣﻮﺍﺩ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ استریل­ کننده

ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺩ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺭﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﺍﻓﺰﻭﺩﻥ ﻏﻠﻈﺖ ﻭ ﻳﺎ ﺍﻓﺰﻭﺩﻥ مدت‌زمان، ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ استریل­سازی ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﮔﺮﻓـﺖ. ﻣـﺜﻼ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﮔﻠﻮﺗﺎﺭﺍﻟﺪﺋﻴﺪ ۲% از 5 ﺗﺎ 20 ﺩﻗﻴﻘﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﮔﻨﺪﺯﺩﺍﻳﻲ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﺑﻜﺎﺭ ﻣﻲﺭﻭﺩ ﻭﻟﻲ ﻭﻗﺘﻲ برای مدت زمان بیشتری استفاده شود، ﺩﺭ ﺣـﺪ ﺍﺳﺘﺮﻳﻞ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ. ﻫﻴﺪﺭﻭﮊﻥ ﭘﺮﺍﻛﺴﺎﻳﺪ 5/7% ، ﻏﻠﻈﺖﻫﺎﻱ ﺑﺎﻻﻱ ﻫﻴﭙﻮﻛﻠﺮﻳﺖ ﺳﺪﻳﻢ، ﭘﺮﺍﺳﺘﻴﻚ ﺍﺳﻴﺪ ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﻣـﻮﺍﺩ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺍﺳﺘﺮﻳﻞ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﻫﺴﺘﻨﺪ.

 

ﻣﻮﺍﺩ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﮔﻨﺪﺯﺩﺍ

ویژگی‌های ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﻣﺎﺩﻩ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﮔﻨﺪﺯﺩﺍﻱ ﻣﻨﺎﺳﺐ

  • ﮔﺴﺘﺮﻩ ﺍﺛﺮ ﻭﺳﻴﻊ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و انواع میکروب‌ها را از بین ببرد.
  • قابل‌حل در آب ﺑﺎﺷﺪ .
  • ﺑﺮﺍﻱ ﭘﻮﺳﺖ، ﭼﺸﻢ ﻭ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺗﻨﻔﺲ، ﻣﺤﺮّﻙ ﻧﺒﺎﺷﺪ.
  • ﺑﺎﻋﺚ ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ ﻓﻠﺰﺍﺕ ﻧﺸﻮﺩ.
  • ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺍﺛﺮ ﻛﻨﺪ.
  • ﻓﺎﻗﺪ ﺑﻮﻱ ﺯﻧﻨﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ.
  • ﺭﻭﺵ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺁﻥ ﺁﺳﺎﻥ ﺑﺎﺷﺪ.
  • ماندگاری اثر داشته باشد و پس مصرف آن سطح همچنان ضدعفونی شده باقی بماند.
  • خاصیت پاک­کنندگی داشته باشد.
  • پایداری داشته ﺑﺎﺷﺪ (بتوان از آن برای مدت طولانی استفاده کرد)
  • ﺳﻤﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ .
  • مقرون به صرفه باشد.
  • ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﻮﺍﺩ ﺁﻟﻲ ﻣﺜﻞ ﺧﻮﻥ، ﺧﻠﻂ، ﺍﺩﺭﺍﺭ ﻭ ﻣﺪﻓﻮﻉ ﺣﻔﻆ ﻛﻨﺪ.
ﺳﻄﻮﺡ ﮔﻨﺪﺯﺩﺍﻳﻲ

ﻣﻮﺍﺩ ﮔﻨﺪﺯﺩﺍ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺳﻄﺢ ﮔﻨﺪﺯﺩﺍﻳﻲ ﺑﻪ ۳ ﺩﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ:

گندزدا ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ  (H.L.D)                            High Level Disinfectant

گندزدا سطح متوسط       Intermediate Level Disinfectant      (I.L.D)

گندزدا ﺳﻄﺢ ﭘﺎﻳﻴﻦ        Low Level Disinfectant                   (L.L.D)

ﻣﻮﺍﺩ ﮔﻨﺪﺯﺩﺍﻱ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ (H.L.D) ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪﻥ ﺗﻤﺎﻡ میکروب‌ها و اکثر ﺍﺳـﭙﻮﺭﻫﺎ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ. ﻣـﻮﺍﺩ ﮔﻨﺪﺯﺩﺍﻱ متوسط (I.L.D) ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪﻥ ﻫﻤﻪ میکروب‌ها ازجمله ﻣﺎﻳﻜﻮﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻮﻡ ﺗﻮﺑﺮﻛﻮﻟﻮﺯﻳﺲ (عامل بیماری سِل) ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ ﻭ ﻣﻮﺍﺩ ﮔﻨﺪﺯﺩﺍﻱ ﺳﻄﺢ ﭘﺎﻳﻴﻦ (L.L.D) ﺑﺎﻋﺚ ﺣﺬﻑ ﺧﻴﻠﻲ ﺍﺯ ﺑﺎﻛﺘﺮﻱﻫﺎﻱ، ﻗﺎﺭﭺﻫﺎ ﻭ ﻭﻳﺮﻭﺱﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ.

 

پایه­ های شیمیایی پرکاربرد در بخش گندزداها

 ﭘﺮﺍﻛﺴﻴﺪ ﻫﻴﺪﺭﻭﮊﻥ

ﺩﺭ ﺭﻗﺖﻫﺎﻱ ۱ ﺗﺎ ۲ ﺩﺭﺻﺪ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﺩﺍﺭﺩ، ۶ ﺩﺭﺻﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ گندزدا ﺳﻄﺢ ﺑـﺎﻻ ﻭ 5/7% ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ استریلﻛﻨﻨﺪﻩ ﺑﻜﺎﺭ ﻣﻲﺭﻭﺩ. ﻣﺜﺎﻝﻫﺎﻳﻲ ﺍﺯ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻫﺎﻱ ﺍﻳﻦ ﻣﺎﺩﻩ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ: گندزدایی ﺁﻧﺪﻭﺳﻜﻮﭖﻫﺎ ﻭ ﻋﺪﺳﻲﻫـﺎﻱ ﺗﻤﺎﺳـﻲ (ﺑـﺎ ﻣﺤﻠـﻮﻝ ۶%) ﻭ استریل­ﺳـﺎﺯﻱ ﻭﺳـﺎﻳﻞ ﻏﻴﺮﻓﻠﺰﻱ (ﺑﺎ ﻣﺤﻠﻮﻝ 5/7%). ﻫﻴﺪﺭﻭﮊﻥ ﭘﺮﺍﻛﺴﺎﻳﺪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﻓﻠﺰﺍﺕ ﺁﻟﻮﻣﻴﻨﻴﻮﻡ، ﻣﺲ، ﺑـﺮﻧﺞ ﻭ ﺭﻭﻱ ﺍﺛـﺮ ﺧﻮﺭﻧـﺪﮔﻲ ﺩﺍﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ. ﭘـﺲ ﺍﺯ استریل­سازی ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻣﺎﺩﻩ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﺭﺍ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺑﺎ ﺁﺏ ﺍﺳﺘﺮﻳﻞ ﺷﺴﺘﺸﻮ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﺳﭙﺲ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﻴﻢ.

ﭘﺮﺍﺳﺘﻴﻚ ﺍﺳﻴﺪ

ﺍﻳﻦ ﻣﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﻏﻠﻈﺖﻫﺎﻱ ﭘﺎﻳﻴﻦ (50 (PPM ﺩﺭ ﻟﻨﮋﺭﻱﻫﺎ (رختشوخانه­ها) ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ماده ضدعفونی­کننده ﻭ ﺩﺭ ﻏﻠﻈﺖﻫﺎﻱ ۱% ﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﻣـﺎﺩﻩ استریلﻛﻨﻨﺪﻩ ﺑﻜﺎﺭ ﻣﻲﺭﻭﺩ. ﺑﺮﺍﻱ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﺣﺴﺎﺱ ﺑﻪ ﺣﺮﺍﺭﺕ ﻣﻔﻴﺪ ﻭ ﺑﺮﺍﻱ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﻓﻠﺰﻱ ﺍﺛﺮ ﺧﻮﺭﻧﺪﮔﻲ ﺩﺍﺭﺩ. البته امروزه با استفاده از عوامل ضدخورندگی در ترکیب محلول­ها این مشکل برطرف شده است.

ﮔﻠﻮﺗﺎﺭﺍﻟﺪﺋﻴﺪ

ﮔﻠﻮﺗﺎﺭﺍﻟﺪﺋﻴﺪ، ﻣﺤﻠﻮﻟﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻇﺮﻑ 5 تا 20 ﺩﻗﻴﻘﻪ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﺣـﺴﺎﺱ ﺑـﻪ ﺣـﺮﺍﺭﺕ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺣـﺪ ﺑـﺎﻻ (H.L.D) ﮔﻨﺪﺯﺩﺍﻳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﻇﺮﻑ 1 ﺗﺎ 10 ﺳﺎﻋﺖ ﺁﻥﻫﺎ ﺭﺍ استریل ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ. ﺭﺍﻳﺞ ﺗﺮﻳﻦ ﻣـﻮﺭﺩ ﺍﺳـﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﮔﻠﻮﺗﺎﺭﺍﻟﺪﺋﻴـﺪ، ﮔﻨﺪﺯﺩﺍﻳﻲ ﺁﻧﺪﻭﺳﻜﻮﭖﻫﺎ، ﺁﺳﭙﻴﺮﺍﺗﻮﺭﻫﺎ، ﻟﻮﺍﺯﻡ ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ، ﻟﻮﺍﺯﻡ ﺗﻨﻔﺴﻲ ﻭ ﺟﺮﺍﺣﻲ ﺍﺳﺖ. بسته به نوع محصول تولیدی و ترکیبات مورد استفاده در آن محلول گندزدا میتواند ﺗـﺎ 28 ﺭﻭﺯ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ شود.

ﺍﻟﻜﻞ ﻫﺎ

ﺍﻟﻜﻞﻫﺎ ﻳﺎ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﻳﺰﻭﭘﺮﻭﭘﺎﻧﻮﻝ ﻭ ﻳﺎ ﺍﺗﺎﻧﻮﻝ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺍﻟﻜﻞﻫﺎ، ﻫﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ آنتی‌سپتیک ﺑﻜﺎﺭ ﻣﻲﺭﻭﻧﺪ ﻭ ﻫـﻢ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮﺍﻥ گندزدای سطح متوسط. ﺍﻟﻜﻞ ﺳﺮﻳﻊ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ، ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﻧﺪﺍﺭﺩ، ﻭﺳﺎﻳﻞ ﺭﺍ ﺭﻧﮕﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﺯﻭﺩ ﺗﺒﺨﻴﺮ می‌شود. ﻣـﻮﺍﺩ ﻻﺳـﺘﻴﻜﻲ ﺭﺍ ﺳـﺨﺖ ﻭ ﭼﺴﺐ ﺍﺑﺰﺍﺭ ﺭﺍ ﺣﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺧﻮﺭﻧﺪﻩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﻋﺪﺳﻲ ﺩﺍﺭ ﺑﻜﺎﺭ ﺑﺒﺮﻳﻢ.

ﺗﺮﻛﻴﺒﺎﺕ ﺁﻣﻮﻧﻴﻮﻡ ﭼﻬﺎﺭ ﻇﺮﻓﻴﺘﻲ

ﺍﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎﺕ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﺣﺪ سطح پایین L.L.D ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ ﻣﺼﺮﻑ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺍﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ آنتی‌سپتیک (محلول­های ضدعفونی دست و پوست) ﺍﺯ ﺳﺎﻝ 1976 ﻗﻄﻊ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺍﺩ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﭘﺎﻙ ﻛﺮﺩﻥ ﺳﻄﻮﺡ ﻣﺤﻴﻄﻲ (ﻛﻒ، ﺩﻳﻮﺍﺭ، ﺍﺛﺎﺛﻴـﻪ ﻭ ﻣﺒﻠﻤﺎﻥ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻥ) ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﻣﻲﺭﻭﻧﺪ.

 

طریقه مصرف ضدعفونی کننده ها و گندزداها :

  • محلول هاي کنسانتره:

ابتدا بایستی نسبت به رقیق سازي محلول کنسانتره اقدام شده و پس از تهیه محلول رقیق شده با غلظت مورد نظر نسبت به استفاده از آن در زمان توصیه شده اقدام گردد.

  • محلول هاي آماده مصرف :

مواد آماده مصرف نیازي به رقیق سازي نداشته و فقط زمان لازم توصیه شده توسط شرکت سازنده بایستی رعایت گردد.

 

ﺳﺎﻟﻢ ﺳﺎﺯﻱ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﻭ ﺍﺑﺰﺍﺭ

ﻭﺳﺎﻳﻞ ﻭ ﺍﺑﺰﺍﺭ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻭ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﻭ ﻧﻮﻉ عفونت‌زدایی ﺑﻪ ﺳﻪ ﺩﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ می­شوند:

۱ ـ ﻟﻮﺍﺯﻡ بحرانی ﻳﺎ ﺣﺴﺎﺱ (Critical devices)

ﻟﻮﺍﺯﻣﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻭﺍﺭﺩ مناطق ﺍﺳﺘﺮﻳﻞ ﻳﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻋﺮﻭﻗﻲ ﻣﻲﺷـﻮﻧﺪ ﻣﺜـﻞ: ﺳـﻮﺯﻥﻫـﺎ، ﻛﺎﺗﺘﺮﻫـﺎﻱ ﻋﺮﻭﻗـﻲ، ﻟـﻮﺍﺯﻡ ﺟﺮﺍﺣﻲ، ﻛﺎﺗﺘﺮﻫﺎﻱ ﺍﺩﺭﺍﺭﻱ ﻭ ﻏﻴﺮﻩ.

۲ ـ ﻟﻮﺍﺯﻡ ﻧﻴﻤﻪ بحرانی (Semicritical devices)

ﻟﻮﺍﺯﻣﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻏﺸﺎءﻫﺎﻱ ﻣﺨﺎﻃﻲ یا پوست ناسالم ﺗﻤﺎﺱ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. ﻣﺜﻞ : انواع ﺁﻧﺪﻭﺳﻜﻮﭖﻫﺎ، تجهیزات تنفسی و هوشبری و…

۳ ـ ﻟﻮﺍﺯﻡ غیر بحرانی (Noncritical devices)

ﻟﻮﺍﺯﻣﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﭘﻮﺳﺖ ﺳﺎﻟﻢ ﺗﻤﺎﺱ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. ﻣﺜﻞ: ﮔﻮﺷﻲ ﻣﻌﺎﻳﻨـﻪ، ﻛـﺎﻑ ﻓـﺸﺎﺭﺳﻨﺞ ﻭ لبه­های تخت ﻏﻴﺮﻩ.

* ﻟﻮﺍﺯﻡ بحرانی ﺭﺍ ﺣﺘﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ استریل ﻛﻨﻴﻢ. ﻟﻮﺍﺯﻡ ﻧﻴﻤﻪ بحرانی ﺭﺍ ﺣﺘـﻲ ﺍﻟﻤﻘـﺪﻭﺭ استریل ﻭ ﺍﮔـﺮ ﻣﻴـﺴﺮ ﻧﺒـﻮﺩ ﺩﺭ ﺣـﺪ گندزدایی سطح بالا H.L.D عفونت‌زدایی ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ، ﻭ ﻟﻮﺍﺯﻡ غیربحرانی ﺭﺍ ﺑﺎ دترجنت ﻳﺎ ﻣﻮﺍﺩ ﮔﻨﺪﺯﺩﺍ ﺩﺭ ﺣﺪ سطح متوسط و پایین ﻋﻔﻮﻧﺖ­ﺯﺩﺍﻳﻲ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻴﻢ.

عوامل موثر بر کارایی گندزدایی

الف) تعداد و محل استقرار میکروب‌ها

در شرایط یکسان، هر چه تعداد میکروب‌ها بیشتر باشد، زمان تماس بیشتری لازم است تا ماده گندزدا آنها را از بین ببرد. همچنین مطالعات نشان داده که میکروب‌ها در وضعیتی که متراکم و خوشه­ای (در بیوفیلم­ها) هستند نسبت به زمانی که بصورت سلول­های منفرد قرار دارند سخت­تر از بین می­روند. سطوحی که دارای درز و شکاف، حفره­ و اتصالات بیشتری هستند نسبت به سطوح صاف بطور دشوارتری ضدعفونی می­شوند که دلیل آن نفوذ سخت­تر مواد گندزدا به داخل سطح­های پیچیده است.

ب) مقاومت ذاتی میکروب‌ها

مقاومت میکروب‌ها در مقابل مواد گندزدا شیمیایی و فرآیندهای استریل بسیار متفاوت است. مقاومت میکروب‌ها از بالاترین سطح به پایین­ترین سطح به شرح زیر است:

پریون (بیشترین مقاومت)> اسپورها > کوکسیدیا > مایکوباکتریوم­ها (باکتری سل) > ویروس­های کوچک > قارچ ها > باکتری­های رویشی (استافیلوکوک) > ویروس­های اندازه متوسط (کمترین مقاومت)

پ) غلظت و قدرت مواد گندزدا

هر چه غلظت ماده گندزدا بیشتر باشد کارایی آن بالاتر و زمان اثر آن کمتر خواهد بود. همچنین قدرت مواد گندزدا وابسته به ماهیت و ترکیب شیمیایی آن می­باشد. برای مثال گلوتارآلدئید دارای قدرت گندزدایی بالاتری نسبت به ترکیبات آمونیوم چهارتایی است.

ت) عوامل شیمیایی و فیزیکی

مانند pH، رطوبت و سختی آب که می توانند کارایی گندزدایی را تحت تاثیر قرار بدهند. با افزایش دما کارایی افزایش می­یابد. هرچند بایستی از افزایش بیش از حد دما جلوگیری کرد چرا که می­تواند باعث تجزیه و غیرفعال شدن ماده گندزدا شود. افزایش pH باعث افزایش کارایی گلوتارآلدئید و ترکیبات آمونیوم چهارتایی شده ولی در خصوص فنل ها، هیپوکلریت­ها باعث کاهش کارایی می­شود. سختی آب (سختی آب یعنی وجود یونهای کلسیم و منیزیوم در آب) میزان از بین بردن میکروب‌ها توسط مواد گندزدا را کاهش می­دهد.

ث) مواد آلی و غیر آلی

سِرُم، خون، چرک، مواد مدفوعی، بزاق و ترشحات مخاطی از طریق واکنش شیمیایی با مواد گندزدا (غیر فعال شدن گندزداها) و یا با ایجاد آلودگی و مانع شدن از تماس مواد گندزدا با سطح، کارایی مواد گندزدا را کاهش می دهند.

ضدعفونی و استریل

نکات مهم درباره گندزدایی و استریلیزاسیون

فیلم آموزشی نکات مهم در ضدعفونی و استریل ابزار پزشکی و دندانپزشکی
ضدعفونی زخم اکتنی سپت

ضدعفونی زخم و غشای موکوسی با ضدعفونی کننده اکتنی سپت

اکتنی سپت یک ترکیب ضد عفونی کننده پوست و لایه های مخاطی است. محدودیت سنی در استفاده از این فرآورده وجود ندارد. این فرآورده قبل , بعد و درطی روند جراحی  لایه های مخاطی , زخمها و پیوند اپیتلیوم و پوست  , حین و پس ازجراحی های حفره شکمی , شستشو و ضد عفونی طی اعمال جراحی  با شکستگی باز و تمامی درجات مختلف سوختگی ها ,  پانسمان زخمها و بخیه ها , در درمان حمایتی (مکمل) عفونتهای پوست و بیماری  Athlete’s foot  , جهت شستشوی چشم  و در اعمال Root canal دندانپزشکی بسیار مناسب است.

طریقه مصرف

اکتنی سپت یک محلول آماده مصرف است اما برای مقاصد بخصوصی میتوان غلظت آنراباآب استریل  به نصف حتی یک سوم کاهش داد. بسته به نوع کاربری, محلول(رقیق شده ویا اصلی) رابطورمستقیم , تا حدی که سطح یا ناحیه مورد نظربرای ضد عفونی شدن را کاملا تر کند استفاده کنید. مدت یک دقیقه رابه محلول زمان دهید تافعالیت آن کامل شود. لایه های پانسمان پس از خشک شدن کامل اکتنی سپت  مئ توانند بکارروند.

خواص میکروبیولوژیک

اکتنی سپت برعلیه باکتری هااعم ازهوازی و بیهوازی, گرم مثبت یاگرم منفی,استافیلوکوک مقاوم به متی سیلین (MRSA), کلامیدیاومایکوپلاسما,قارچهاومخمرها, پروتوزوآها(مثل تریکوموناس) و ویروس هامانند هرپس ویروس و ویروس های انواع هپاتیتهای C,B وD و ویروس مولد بیماری ایدز(HIV) موثراست .

موارد احتیاط  

■ درصورت وجودحساسیت ثابت شده به  هریک از اجزای فرآورده, آنرااستفاده نکنید.

 اکتنی سپت نباید بامحصولات حاوی PVP-Iodine مصرف شود.

■ فرآورده نباید مستقیما با مجرا یا پرده گوش  تماس پیداکند.

■ ازمصرف محلول پس از دوره انقضا خودداری کنید.

■ ازنگهداری فرآورده در جاهای گرم بپرهیزید.

■ ازدسترس اطفال دورنگهداشته شود.

■ همیشه اکتنی سپت راازظرف اصلی آن بردارید وازمخلوط کردن آن با سایرترکیبات خودداری نمائید.

■ برای رقیق کردن محلول دقت کنید از آب استریل استفاده شود.

ضدعفونی سطوح

بهداشت سطوح – گندزدایی سطح متوسط

دستورالعمل ضدعفونی و شستشو در بخشهای عمومی

مواد ضدعفوني كننده مصرفي در بخشهاي عمومي ترالین پروتکت و بیگوآنید فلش ان و یا سورفانیوس مي باشد.

نحوه رقيق شدن این ضدعفونی کننده مطابق دستورالعمل شرکت سازنده عمل گردد.

هر بخش هفته اي يكبار نظافت كلي مي شود و به اين ترتيب كه طبق برنامه كه توسط سرپرستار هر بخش تنظيم مي شود در هر سه شيفت  كاري برنامه نظافت دارند .

دستورالعمل شستشوی بخشها

سطوح مربوط به بخشهای بیمارستان شامل کف اتاق ، دیوارها ، مبلمان و سایر وسایل که به ظاهر تمیز و خشک می باشند، از نظر خطر انتقال عفونت ادراری ریسک پائین می باشند. وجود محیطی تمیز و مناسب برای اجرای استاندارهای بهداشتی و ضد عفونی لازم بوده و باعث اطمینان خاطر بیماران و سایر پرسنل می گردد. سطوح و وسایل مرطوب محیط مناسب تری را برای انتقال پاتوژنهای احتمالی و رشد میکروارگانیسم ها بوجود می آورند.

محلولهای پاک کننده و وسایلی  که جهت نظافت استفاده می شوند ، ممکن است شدیداً با باکتریها آلوده شده باشند که بایستی پس از اتمام نظافت سریعاً از محیط درمان بیماران و با تهیه مواد غذایی دور گرداند، نظافت معمولی می تواند بیشتر لوازم را بطور نسبی از خطر انتقال عفونت پاک کرده و از نظر حمل و نقل ایمن گرداند.

در صورت استفاده از مواد ضد عفونی بایستی حتماً بصورت صحیح رقیق شده و برای هر بار استفاده بصورت تازه تهیه شده و پس از استفاده بلافاصله دور ریخته شده شوند.

استفاده از مواد ضد عفونی کننده ، نوع آن و دستورالعمل مربوط به رقت بایستی حتماً با هماهنگی کمیته کنترل عفونت بیمارستان صورت پذیرد.

انجام مراحل نظافت در بخشها به عهده پرسنل خدمات بوده و بایستی بر طبق برنامه مشخص کلیه لوازمی که نیاز به نظافت داشته مشخص گردیده و تناوب این نظافت و نوع آن از نظر استفاده از مواد ضد عفونی برای هر بخش بصورت کامل مشخص گردد. در مواردی که خطر انتقال عفونت افزایش می یابد از قبیل ریختن خون یا خون آلوده به ویروس HIV و HBV ، یا وجود بیمار با خطرات بالا در بخش ، مراحل نظافت و ضد عفونی حتماً بایستی با نظارت پرستار مسئول بخش صورت گیرد. تنظیم برنامه نظافت هر بخش بایستی با موافقت مسئول پرستاری همان بخش و در بخشهای پر خطر از قبیل (اتاق عمل ، ICU و کت لب و CSR ) حتماً بایستی با موافقت کمیته کنترل عفونت انجام گیرد.

دستورالعمل نظافت زمین (کف )

در رابطه با نظافت زمین این نکته قابل توجه  می باشد که میزان انتقال عفونت با استفاده از مواد ضد عفونی کننده بجای مواد دترجنت تغییر قابل توجه پیدا نکرده و استفاده از مواد پاک کننده معمولی جهت نظافت بطور طبیعی کافی بنظر می رسد ، استفاده از مواد ضد عفونی کننده تنها جهت موارد شناخته شده و یا احتمال انتقال عفونت ( جمع آوری ترشحات عفونی آلوده به HBS  ,    HIV ) بایستی انجام گیرد.

ضد عفونی نمودن زمین و یا سایر سطوح در موارد مربوط به اتاق های تمیز یا اتاقهای ایزوله و یا هر منطقه ای که توسط کمیته کنترل عفونت تشخیص داده می شوند، بایستی انجام گیرد. ولی به هر حال تاکید این نکته لازم است که خطر ابتلاء به عفونت از طریق زمین و یا سایر موارد محیطی ذکر شده پایین بوده و نظافت به تنهایی معمولاً کافی می باشد. ولی در بیمارستان با توجه به تعداد زیاد بیماران و رفت و آمد زیاد همراهیان در تمامی مواقع هنگام نظافت از ترالین پروتکت یا بیگوآنید فلش ان یا سورفانیوس استفاده شود .

دستورالعمل نظافت دیوارها و سقف

در صورتیکه این سطوح تمیز ، صاف ، خشک وسالم باشند. احتمال خطر عفونت بسیار پائین می باشد. نظافت دیوارها و سقف جهت جلوگیری از آلودگی و کثیفی ظاهری بایستی در فواصل منظم انجام پذیرد.

استفاده از مواد ضد عفونی مگر  در موارد آلودگی شناخته شده لازم نمی باشد ، ولی با توجه به شلوغی بیمارستان و تعداد زیاد بیماران در هر بخش در تمامی موارد نظافت با مواد ضدعفونی کننده انجام می شود و در صورت وجود خون و ترشحات خونی از غلظت های غلیظ تر  ترالین پروتکت و بیگوآنید فلش ان و یا سورفانیوس  و در غیر این صورت از محصول پرفورم شرکت آرکا بهپویان استفاده می شود

دستورالعمل شستشوی حمامها، سینکها و محل شستن دستها

حمامها و محل شستشوی دستها بایستی حداقل بصورت روزانه توسط پرسنل خدمات تمیز گردد. استفاده از مواد دترجنت یا شوینده برای نظافت روتین کافیست. در مواردی که بیمار عفونی استحمام کرده یا بیمار مبتلا به ارگانیسم های مقاوم و یا ارگانیسم های مشکل  دار باشد، بایستی از ماده ضد عفونی کننده استفاده شود. ضد عفونی نمودن ، قبل از استحمام بیماران با زخم باز نیز لازم می باشد.

جهت نظافت حمام و سینکها از برس دسته بلند نایلونی استفاده می شود ، استفاده از دستمالهای پنبه ای با برس غیر پلاستیکی موجب آلودگی شدید آنها شده و ضدعفونی آنها را مشکل می کند به همین دلیل نباید مورد استفاده قرار گیرد .

دستورالعمل استفاده از تی شوی مکانیکی

1-    در هر دو مخزن مقدار معین از آب و ماده ضد عفونی کننده را بر حسب حجم محلول مورد نیاز تهیه کنید.

2-    دو  مخزن را با بر چسب قسمت تمیز و کثیف آن را مشخص (قسمتی که تی آبگیری  می شود کثیف محسوب می شود ) نمائید.

3-    تی مخصوص را به محلول آماده شده در ظرف تمیز آغشته کنید.

4-    سطوح کف زمین را با حرکت دادن مارپیچی تی کشی کنید.

5- تی را در ظرف مخزن کثیف شستشو داده و آبگیری کنید سپس مجددا وارد قسمت تمیز کرده و شروع به تی زدن کنيد

 

دستورالعمل استفاده از تی ها

وسایل مربوط به این نظافت از قبیل سطل ها، نخ تی باید بصورت خشک و در محل مناسب نگهداری شود . تی ها باید همیشه آویزان باشند و در صورت امکان در هوای آزاد نگهداری شوند.

خشک نمودن وسایل تمیز کننده زمین لازم بوده زیرا براحتی با باسیل های گرم منفی آلوده می شوند ولی این آلودگی بصورت موقت به سطح زمین منتقل شده و مشکل جدی ایجاد نمی کند .

دستورالعمل شستشوی توالتها

توالتها حداقل روزانه یکبار بایستی نظافت شوند ، بعلاوه در مواردی که بصورت قابل رویت آلوده باشند نیز نظافت الزامی است. جهت نظافت روتین استفاده از محلول دترجنت کافی است. درمواردی که محل نشستن  بصورت آشکار آلوده بوده و یا بعد از استفاده بیمارانی که مبتلا به عفونت دستگاه گوارش می باشند ضد عفونی نمودن الزامیست. مایع ضد عفونی کننده مورد استفاده می تواند ترالین پروتکت یا بیگوآنید فلش ان یا سورفانیوس باشد.

ریختن مایع ضد عفونی کننده در فاضلاب هیچ نقشی در کاهش میزان عفونت بیمارستانی ندارد.

 

نحوه نظافت و گندزدایی سطوح و زمین در هنگام آلوده شدن  با خون و یا ترشحات بیمار

در صورت آلوده شدن سطح، تخت و یا میز با خون و ترشحات بیمار و ایجاد لکه های خونی لازم است :

1- ابتدا پارچه و یا کاغذ خشک کن روی محل خون گذاشته و پس از جذب خون ، دور انداخته شود .

2- سپس مقداری ضدعفونی کننده با غلظت بالاتر از حد معمول روی خون ریخته شود .

3- ضدعفونی کننده مدت 10 دقیقه در محل بماند.

4- پس از گذشت این زمان، دستکش پوشیده و به کمک پارچه ای خون را تمیز و پارچه در سطل زباله عفونی دور انداخته شود.

5- در انتها سطح میز یا تخت نظافت کلی و زمین تی کشیده شود .

به خاطر داشته باشید نظافت محلی که آلوده به خون است همزمان با سایر سطوح، یا استفاده از تی که در نظافت کلی از آن استفاده می شود (قبل از گندزدائی) موجب آلودگی سایر سطوح و انتشار عفونت خواهد شد

 

دستورالعمل شستشوی تخت و لاکر:

تختها و لاکرهای بیماران را باید  بعد از ترخیص هر بیمار با ماده دترجنت شسته و سپس خشک کنید . در مورد بیماران عفونی از یک ماده گندزدا استفاده و سپس با یک ماده دترجنت شسته و آب کشی و خشک کنید. در هنگام داشتن بیمار در تخت می توان با یک دستمال مرطوب به مواد ضدعفونی کننده تخت و لاکر را ضدعفونی کنید.

 

نظافت  ترالی پانسمان و دارو

قبل از انجام کار و پایان هر شیفت کاری بایستی روی ترالی با محصولات شرکت آرکا بهپویان میکروزید آ اف و رپید آ اف ضدعفونی شود .

 

دستورالعمل شستشوی سطل های آشغال

در پایان هر شیفت کاری که زباله ها تخلیه می شود بایستی سطل های زباله با آب داغ و دترجنت ( مواد پاک کننده ) شستشو شود و به صورت وارونه نگهداری شود تا خشک شود و سپس کیسه زباله جدید کشیده شود .

 

رختخواب :

بعد از ترخيص بيماران پاك كردن تختخواب ( چهارچوب تخت ) لازم مي باشد.تختخواب بايد در برنامه نظافت بيمارستان قرار گرفته و با يك دترجنت پاك و خشك شود . اگر گندزدايي لازم باشد  میکروزید آ اف و رپید آ اف  مناسب خواهند بود.

ضدعفونی سطوح بیمارستانی

نحوه ضدعفونی و گندزدایی کف، دیوار و سقف

مراحل ضدعفونی کف

ابتدا بایستی از پاک بودن سطح از آلودگی‌هایی که مانع نفوذ محلول ضدعفونی‌کننده می‌شوند اطمینان حاصل کرد.
پس از تهیه رقت مورد نظر، با استفاده از یک تی و بصورت مارپیچ یا S شکل کف زمین را با محلول آغشته می‌کنیم.
از تکنیک سطل آب تمیز و کثیف استفاده کنید.

تکنیک سطل تمیز و کثیف در ضدعفونی کف بیمارستان
تکنیک سطل تمیز و کثیف در ضدعفونی کف بیمارستان

متناسب با رقت مورداستفاده و هدف ضدعفونی بایستی زمان ماند رعایت گردد.
برای استفاده متداول از محصول ترالین پروتکت می‌توان رقت 2 درصد از آن را در مدت زمان 15 دقیقه استفاده کرد.
توجه شود که در طول مدت ضدعفونی سطح بایستی از رفت‌ وآمد و آلودگی سطح جلوگیری کرد.
نکته:معمولا برای ضدعفونی لکه های خونی از غلظت و زمان ماند بیشتری استفاده می شود.

نحوه صحیح ضدعفونی دست

 

دستورالعمل رعايت بهداشت دستها بمنظور پيشگيري از انتقال عفونت بيمارستاني :

عفونت های ناشی از ارائه مراقبت های بهداشتی درمانی که یکی از شایعترین علل مرگ و میر و افزایش معلولیت در بیماران بستری در بیمارستانها محسوب می گردد در کشورهای در حال توسعه و پیشرفته در سراسر جهان اتفاق می افتد . بررسی انجام شده سازمان بهداشت جهانی در 55 بیمارستان واقع در 14 کشور دنیا از جمله کشور های منطقه مدیترانه شرقی ، مؤید شیوع عفونت های ناشی از ارائه مراقبت های بهداشتی درمانی در بخش بستری بیمارستانی با میانگین نرخ 8/7%  بوده است.

مطابق آمار سازمان بهداشت جهانی در هر لحظه در جهان 1400000 نفر از عوارض ناشی از عفونت های بیمارستانی رنج می کشند .در کشور های در حال توسعه میزان عفونت های قابل پیشگیری ناشی از ارائه مراقبت های بهداشتی درمانی تا حد 40% و بیشتر بر آورد شده است. این در حالیست که هنوز هم رعایت بهداشت دست که روشی بسیار ساده می باشد بعنوان اساسی ترین موازین و یکی از اولیه ترین تمهیدات در کاهش عفونت های بیمارستانی و گسترش مقاومت ضد میکروبی و افزایش ایمنی بیماران محسوب می شود .

 

موارد شستن دست با آب و صابون :

بر اساس سیستم طبقه بندی مرکز پیشگیری و کنترل بیماریها (CDC) و کمیته مشورتی اقدامات کنترل عفونت بهداشتی درمانی (HICPAC) و با استناد به برخی مطالعات تجربی ، بالینی  یا اپیدمیولوژیک و دلایل تئوریک قوی ، شستن دست با آب و صابون در موارد ذیل بصورت اکید توصیه می شود :

  • دستها بصورت آشکارا کثیف باشند . ( کثیفی مشهود دستها با توجه به معیار های فرهنگی ،قومی ، عوامل محیطی و اعتقادات مذهبی در هر کشوری از دنیا توجیه می شود .)
  • دستها بصورت مشهود آلوده به مواد پروتئینی نظیر خون و یا سایر مایعات بدن باشد.
  • دستها در معرض تماس احتمالی یا ثابت شده با ارگانیسم های بالقوه تولید کننده اسپور باشند از جمله در موارد طغیانهای کلستریدیوم دیفیسیل شستن دست با آب و صابون روش ارجح دررعایت بهداشت دست محسوب می شود .
  • براساس اجماع نظر کارشناسان ، مطالعات بالینی و یا اپیدمیولوژیک پیشنهادی و یا دلایل تئوریک ، شستن دست با آب و صابون بعد از استفاده از توالت توصیه شده است.

 

در سایر موقعیت های ارائه خدمات بالینی

 به شرح ذیل که دستها بصورت آشکارا کثیف نمی باشند ترجیحاً با استفاده از محلول های ضد عفونی با بنیان الکلی و بکارگیری روش Hand rub بهداشت دستها را نمائید ، توجه نمائید در صورتی که محلول های ضد عفونی با بنیان الکلی جهت Hand rub (مانند محصول دسدرمان پیور و آسپتومن)در دسترس نیست دستها را با آب و صابون بشوئید .

  • قبل و بعد از تماس مستقیم دستها با بیماران .
  • بعد از در آوردن دستکش استریل و یا غیر استریل از دست خود .
  • قبل از دست زدن به یا هر گونه جابجایی وسیله مورد استفاده در ارائه مداخلات درمانی تهاجمی برای بیمار . (صرفنظر از اینکه دستکش پوشیده اید یا خیر .)
  • بعد از تماس با مایعات یا ترشحات بدن ، غشاء مخاطی ، پوست آسیب دیده و یا پانسمان زخم در بیماران .
  • در صورتی که در حین مراقبت و یا انجام اقدامات درمانی ، دست شما بعد از تماس با ناحیه و یا موضع آلوده بدن بیمار با نواحی تمیز بدن او تماس خواهد یافت .
  • بعد از تماس با اشیاء محیطی مجاور و نزدیک بیمار . (مشتمل بر تجهیزات پزشکی )